Wyrok w sprawie kredytów frankowych

3 października 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał długo oczekiwany wyrok w sprawie C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG.

Sprawa dotyczyła umowy kredytu hipotecznego, którą w 2008 r. zawarli Kamil Dziubak oraz Justyna Dziubak z Raiffeisen Bank. Wartość kredytu wyrażona była w polskich złotych, ale indeksowana do franka szwajcarskiego, w związku z czym wypłata kredytu nastąpiła w PLN ale samo zadłużenie oraz jego spłata wyrażona była w CHF w taki sposób, że wysokość poszczególnych rat pobierana była w PLN z rachunku bankowego Państwa Dziubaków. W momencie uruchomienia kredytu, kwota do zwrotu wyrażona w CHF określana była według kursu wymiany PLN na CHF, który obowiązywał w banku w dniu wypłaty, zaś wysokość każdorazowych rat była obliczana w oparciu o kurs PLN-CHF, który obowiązywał w banku w momencie ich wymagalności. Ponadto, zawierając umowę w CHF kredytobiorcy korzystali z stopy oprocentowania LIBOR, stosowanej dla CHF, która była niższa niż stopy stosowane dla PLN.

Państwo Dziubakowie wnieśli do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew o stwierdzenie nieważności zawartej umowy kredytu ze względu na abuzywność jej postanowień. Kredytobiorcy stali na stanowisku, że po usunięciu spornych postanowień, umowa nie mogłaby nadal obowiązywać.
Sąd Okręgowy w Warszawie, przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy, zwrócił się do TSUE m. in. z pytaniem czy po usunięciu niedozwolonych postanowień w umowie, można je zastąpić przepisami polskiego prawa o charakterze ogólnym odwołujących się do zasad współżycia społecznego lub zwyczajów.

Trybunał stwierdził, że ww. przepisy nie mogą zastąpić luk w umowie, które powstały poprzez usunięcie z nich abuzywnych postanowień. Ponadto TSUE stwierdził, że prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umowy kredytu w przypadku, gdy po wyeliminowaniu z niej nieuczciwych postanowień umowa ta przestaje obowiązywać.

Należy zauważyć, że omawiany wyrok TSUE odnosi bezpośrednie skutki tylko do sprawy Państwa Dziubaków. W pozostałych toczących się podobnych sprawach frankowych, sądy polskie nie są zobowiązane do odpowiedniego stosowania kierunku wyznaczonego przez TSUE. W związku z powyższym, każdy sąd będzie musiał we własnym zakresie stwierdzić po pierwsze – czy skarżone postanowienia umowy kredytu są postanowieniami abuzywnymi a po drugie – czy po ich wyeliminowaniu umowa o kredyt może w dalszym ciągu obowiązywać.

Trzeba również zwrócić uwagę na to, że w przypadku pozostawienia umowy w mocy, bez klauzul pozwalających na przeliczanie wysokości kredytu oraz wysokości rat spłaty, z CHF na PLN, umowa ta zostanie przekształcona w umowę „złotową” oprocentowaną korzystniejszą stopą przewidzianą dla kredytów w CHF.

Źródło: https://curia.europa.eu/…/applic…/pdf/2019-10/cp190129pl.pdf