INCOTERMS 2010

Międzynarodowa Izba Handlowa opublikowała w dniu 16 września 2010r. nową wersję Incoterms, pod nazwą Incoterms 2010r. Jakie to ma znaczenie dla importerów i eksporterów? Przypomnijmy. Reguły Incoterms to powszechnie używane w międzynarodowym obrocie gospodarczym terminy handlowe, które są zbiorem reguł określających obowiązki sprzedawcy i kupującego w zakresie przewozu towaru, odprawy celnej w imporcie i eksporcie, podziału kosztów i ryzyka pomiędzy stronami oraz kwestii ubezpieczenia towaru w drodze. Już od kilkudziesięciu lat (a dokładnie od 1936 roku) funkcjonują w tym zakresie trzyliterowe skróty, na które strony mogą powoływać się w umowach sprzedaży. Reguły Incoterms (skrót od pełnej angielskiej nazwy: International Commercial Terms) są obecnie opracowywane przez Międzynarodową Izbę Handlową, która jest prywatną organizacją z siedzibą w Paryżu, zrzeszającą przedsiębiorców i izby handlowe.

Siła oddziaływania tej organizacji jest ogromna. Oprócz kolejnych wersji Incoterms (te są bowiem obecnie aktualizowane co 10 lat ? poprzednia wersja Incoterms pochodzi z 2000r.) opracowuje ona inne zbiory reguł, które są wykorzystywane we we współczesnym obrocie. Takim przykładem mogą być reguły dotyczące operacji dokumentowych (UCP 600), które są powszechnie stosowane przez banki na całym świecie. Dotychczas eksporterzy i importerzy mieli do wyboru zespół 13 reguł Incoterms: EXW, FCA, FAS, FOB, CPT, CIP, CIF, CFR, DAF, DES, DEQ. DDU i DDP. Strony umowy sprzedaży mogły powołać się na te reguły poprzez proste odwołanie w kontrakcie (np. FOB Szczecin Incoterms 2000) i w tym zakresie zarówno strony tej umowy sprzedaży, jak i pozostałe podmioty uczestniczące w łańcuchu transportowym (załadowcy, spedytorzy, przewoźnicy itp.) wiedziały już doskonale jakie szczegółowe prawa i obowiązki w zakresie tzw. bazy (warunków) dostawy strony umowy sprzedaży między sobą ustaliły. W wersji z 2000r. reguły były podzielone według kryterium obowiązków, tj. począwszy od formuły ?E?, poprzez formuły ?F?, ?C? ? aż do ?D? wzrastały obowiązki, ryzyko i koszty sprzedającego, z jednoczesnym zmniejszeniem obowiązków kupującego. Należy mieć na uwadze, że jak każda tego rodzaju sytuacja, tak i ten ?medal? ma również swoją drugą stronę ? wraz ze wzrostem obowiązków, kosztów i ryzyka sprzedawcy, cena towaru zwykle rośnie, aczkolwiek daje komfort sprzedawcy zadbania o prawidłową dostawę nieuszkodzonych towarów. Ma to znaczenie w wielu dziedzinach handlu, np. sprzedaży samochodów, gdzie sprzedawca (zwykle producent) jest w wysokim stopniu zainteresowany ? głównie z uwagi na gwarancję jaką udziela na swoje samochody ? by te docierały do odbiorców w stanie nienaruszonym.

W Incoterms 2010r. ta sekwencja wzrostu obowiązków sprzedającego począwszy od formuły ?E? a skończywszy na formule ?D? została zachowana, aczkolwiek zmodyfikowano przedstawienie tych reguł, oddzielając reguły nadające się do zastosowania w każdym rodzaju transportu (EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP, DDP), od reguł, które mogą być wykorzystywanie wyłącznie w transporcie morskim i wodnym śródlądowym (FAS, FOB, CFR, CIF). Jak widać, liczba reguł została zmniejszona z 13 do 11, cztery reguły skreślono (DAF, DES, DEQ, DDU) i dodano dwie nowe reguły (DAT i DAP). Dwie nowe reguły ? DAT (ang. delivered at terminal ? dostarczono na określony terminal) i DAP (ang. delivered at place ? dostarczono w określone miejsce) zostały wprowadzone na podstawie obserwacji stosowania reguł ?D? w dotychczasowym kształcie, a wspomnieć należy, że w praktyce te reguły w wersji z 2000r. sprawiały wiele problemów stronom umów sprzedaży. Oczywiście w Incoterms z 2000r. również znajdowały się terminy nadające się do stosowanie wyłącznie w transporcie morskim i wodnym śródlądowym (i to w dodatku były to te same reguły, które zostały wyróżnione w wersji Incoterms z 2010r.), jednak obecnie taki podział ma ułatwić korzystanie z Incoterms uczestnikom obrotu. Zmiana Incoterms musiała nastąpić z powodów niejako naturalnych ? rozwój handlu jest obecnie na tyle dynamiczny, że rewizja zasad co 10 lat jest bardzo wskazana. Dodać do tego należy wzrost regulacji i obowiązków w zakresie bezpieczeństwa transportu (w szczególności morskiego) oraz wzrastające użycie dokumentów w formie elektronicznej, co również musiało zostać odzwierciedlone w regułach Incoterms.

Jak wspomniano wyżej, Incoterms 2010 opublikowano w dniu 16 września 2010r., ich wejście w życie ustalono na dzień 1 stycznia 2011r.