Co nowego w prawie w 2025 r.? Cz. IV prawo pracy

Znajomość przepisów prawa pracy istotna jest zarówno z perspektywy pracodawcy, jak i pracownika. Nowy rok przyniósł kilka zmian również w tej dziedzinie prawa.

Podwyżka płacy minimalnej w 2025 roku 

Od 1 stycznia 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 4666 zł brutto (3510,92 zł netto), co oznacza wzrost o 366 zł w stosunku do stawki z 1 lipca 2024 roku. Minimalna stawka godzinowa wyniesie 30,50 zł (wcześniej 28,10 zł). Wzrost minimalnego wynagrodzenia wpłynie na koszty pracodawców, obejmując m.in. dodatki za pracę w nocy, odprawy, odszkodowania oraz podstawy wymiaru zasiłków chorobowych i wpłat na PPK. 

Minimalna stawka godzinowa obejmuje również umowy zlecenia i o świadczenie usług, pod warunkiem, że wynagrodzenie jest ustalone w pieniądzu i wypłacane co najmniej raz w miesiącu. Obowiązek ten nie dotyczy m.in. umów między osobami fizycznymi, gdy zleceniobiorca sam decyduje o miejscu i czasie wykonania zlecenia, a wynagrodzenie ma charakter prowizyjny, oraz umów związanych z usługami opiekuńczymi w rodzinnych domach pomocy lub funkcją rodziny zastępczej zawodowej. 

Urlop dla rodziców wcześniaków 

Sejm uchwalił ustawę wprowadzającą dodatkowy urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po narodzinach. Przepisy umożliwiają uzyskanie od 8 do 15 tygodni urlopu, w zależności od tygodnia ciąży, masy urodzeniowej dziecka oraz długości jego hospitalizacji. Na każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu przypada dodatkowy tydzień urlopu. 

W przypadku dzieci urodzonych przed 28. tygodniem ciąży lub o masie poniżej 1000 g, urlop wynosi do 15 tygodni. Dla dzieci urodzonych między 28. a 36. tygodniem ciąży i o masie powyżej 1000 g przewidziano do 8 tygodni. Rodzice dzieci urodzonych po 37. tygodniu ciąży, które wymagają hospitalizacji od 5. do 28. dnia życia przez minimum dwa dni, mogą otrzymać do 8 tygodni urlopu. 

Wniosek o urlop składa się u pracodawcy wraz z zaświadczeniem lekarskim. Zasiłek macierzyński za ten okres wynosi 100% podstawy. Ustawa wejdzie w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia. 

Regulacje dla układów zbiorowych pracy 

Od 1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, wprowadzająca zmiany w układach i porozumieniach zbiorowych pracy. Kluczowe regulacje obejmują określenie okresów obowiązywania układów (5 lat dla zakładowych, 10 lat dla ponadzakładowych), uproszczenie procedur ich zawierania i rejestrowania, oraz utworzenie Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy. Nowa ewidencja uprości zgłaszanie dokumentów, eliminując skomplikowane procedury. 

Przepisy dotyczące układów zbiorowych zostaną wyodrębnione z Kodeksu pracy, co zwiększy elastyczność regulacji. Partnerzy społeczni uzyskają większą swobodę w ustalaniu treści układów, co pozwoli na lepsze dostosowanie ich do specyfiki różnych środowisk pracy. Zmieniony zostanie także organ kontrolny – odpowiedzialność za zgodność układów z prawem przejdzie z ministra pracy na sądy, co wyeliminuje domniemanie zgodności z prawem po ich rejestracji. 

Nowe, obowiązkowe badania dla pracowników 

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownicy podlegają obowiązkowym badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym, które powinny być przeprowadzane w miarę możliwości w godzinach pracy, przy zachowaniu prawa do wynagrodzenia. Wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny zapowiedział rozszerzenie pakietu badań medycyny pracy w ramach programu „Profilaktyka 40 plus”. Dodatkowe, obowiązkowe badania obejmą m.in. lipidogram, poziom cukru i BMI. Koszt ich przeprowadzenia poniosą pracodawcy, chyba że przychodnia przystąpi do programu – wtedy badania będą bezpłatne dla pracodawców. 

Wiceminister zdrowia zapowiedział również dodatkowe badania profilaktyczne, takie jak mammografia, cytologia, oznaczenie PSA czy RTG płuc, które będą dobrowolne i finansowane z budżetu państwa, jeśli przychodnia przystąpi do programu. Połączenie badań profilaktycznych z medycyną pracy ma być korzystne zarówno dla pacjentów, jak i dla pracodawców. Wdrożenie zmian planowane jest od nowego roku, z możliwymi opóźnieniami. Lekarze rodzinni od 2025 r. będą mogli kierować na rozszerzone badania w ramach profilaktyki.

Ciąg dalszy nastąpi…

Agnieszka Marciniak – radca prawny

Kamil Stępowski – aplikant radcowski