Estoński CIT czyli ryczałt od dochodów spółek kapitałowych

Estoński CIT to propozycja rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych, wzorowany na rozwiązaniach wprowadzonych w Estonii, gdzie powstanie obowiązku podatkowego wiąże się z transferem zysków ze spółki. Jako zalety podawana jest prostota i przyjazność dla podatnika wyrażająca się w uproszczeniach takich jak np. minimalizacja ewidencji podatkowej czy brak konieczności wprowadzania specjalnych zasad regulujących przenoszenie strat na kolejne lata.

Obecny schemat opodatkowania CIT polega na opodatkowaniu dochodów w momencie ich powstania. Wybór opodatkowania metodą estońską ma być skorelowany z nałożeniem podatku w momencie wypłaty zysku, co ma wpływać na jego proinwestycyjny charakter, wzrost kapitału własnego firmy, poprawę płynności i zdolności kredytowej.

Zgodnie z założeniami mnisterstwa finansów nowy model opodatkowania ma być skierowany do sektora MŚP – spółek o prostej strukturze kapitałowej skłonnych do inwestowania zysków we własny rozwój, a jednocześnie mających ograniczony dostęp do zasobów.

Przewidywane wejście w życie rozwiązań planowane jest na początek 2021r.

Rozwiązanie kierowane jest do podatnika – rezydenta RP (siedziba lub zarząd na terytorium Polski), który spełnia łącznie warunki:

Łączne roczne przychody z działalności nie przekroczyły 100 mln zł (z uwzględnieniem kwoty należnego VAT);
Mniej niż 50% tych przychodów pochodzi z wierzytelności, odsetek od pożyczek, poręczeń i gwarancji, praw autorskich i własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych, transakcji z podmiotami powiązanymi;
Zatrudnia na podstawie umowy o pracę średniorocznie co najmniej 3 pracowników nie będących udziałowcami lub ponosi wydatki w wysokości co najmniej trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na wypłaty wynagrodzeń na rzecz co najmniej 3 osób fizycznych nie będących udziałowcami, na które odprowadza zaliczki na podatek PIT i ubezpieczenia społeczne;
Prowadzi działalność w formie spółki z o.o. lub spółki akcyjnej, gdzie udziałówcami/ akcjonariuszami są osoby fizyczne;
Nie posiada udziałów/akcji w innych spółkach;
Nie będzie sporządzał w trakcie opodatkowania ryczałtem sprawozdań finansowych zgodnie z MSR;
Złoży naczelnikowi urzedu skarbowego zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem.

Z regulacji wykluczono: przedsiębiorstwa finansowe, instytucje pożyczkowe, podatników uzyskujących dochody z działalności prowadzonej na terenie SSE lub w Polskiej Strefie Inwestycji, podatników w stanie upadłości lub likwidacji, a także (czasowo) podatników podlegających podzieleniu, wydzieleniu, wnoszących do innego podmiotu wkłady niepieniężnych w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Nowy model podatkowy zakłada dwa rozwiązania:

Opcja I – rozwiązanie wzorowanie na systemie estońskim wiążący dochód do opodatkowania z kategoriami prawa bilansowego i polegający na zmianie momentu powstania obowiązku podatkowego. Ten wariant został uregulowany w osobnym rodziale 6b Ustawy o CIT.

Główne założenia to:

4-letni okresu jako podstawowy okres rozliczenia ryczałtu. Podlega zgłoszeniu naczelnikowi urzędu skarbowego. Okres ten podlega automatycznemu przedłużeniu na kolejne 4 lata, chyba że zostanie zgłoszona rezygnacja;
Rokiem podatkowym podatnika jest rok obrotowy, w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości;
Podatnik zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz do sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie ustawy o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe określenie wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy (art. 28d). Wyodrębnienie w kapitale własnym zysków i strat podatnik (i jego następca prawny) obowiązny jest wykazywać w sprawozdaniu finansowym do roku wypłaty tych zysków lub pokrycia tych strat.
Warunek systematycznego zwiększania nakładów inwestycyjnych w działalności podatnika. Nakłady te mają stanowić wydatki faktycznie poniesione w roku podatkowym na wytworzenie lub nabycie fabrycznie nowych środków trwałych. Wyłączeniu podlegają wydatki na samochody osobowe, środki transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym udziałowców/ akcjonariuszy lub członków ich rodzin. Wzrost nakładów inwestycyjnych mierzony jest w okresach dwuletnich, ewentualnie czteroletnich w przypadku znacznej inwestycji w jednym roku.
Wartość referencyjna dla określenia wzrostu nakładów na cele inwestycyjne to wartość początkowa środków trwałych ustalona na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok, w którym podatnik wybrał opodatkowanie ryczałtem albo poprzedzającego pierwszy rok okresu dwuletniego albo rok poprzedzający 4-letni okres, czyli np. za pierwszy dwuletni okres 2022–2023 należy jako wartość referencyjną przyjąć wartość początkową środków trwałych ustaloną na dzień 31.12.2021r.
Nakłady na cele inwestycyjne to również wydatki na wynagrodzenia zatrudnionych osób fizycznych (za wyjątkiem udziałowców/ akcjonariuszy).
Zgodnie z art. 28h ustawy o CIT wybierając ryczałt podatnik stosuje wyłącznie regulacje rozdziału 6b ustawy z pominięciem pozostałych przepisów ustawy o CIT.
Przedmiot opodatkowania jest uregulowany w art. 28m. Przepis wylicza 6 rodzajów dochodów opodatkowanych ryczałtem, tj. 1) dochód z zysku podzielonego lub z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat, 2) dochód z ukrytych zysków, 3) dochód z wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, 4) dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku, 5) dochód z tytułu zysku netto w przypadku podatnika, który zakończył stosowanie opodatkowania ryczałtem, 6) dochód z nieujawnionych operacji gospodarczych.
Są 4 podstawy opodatkowania – 1) suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i ddochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat, 2) suma dochodu z tytułu ukrytego zysku i docodów z tytułu wydatków nieziwązanych z działalnością gospodarczą, 3) dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku w przypadku działań restrukturyzacyjnych 4) dochód z tytułu zysku netto podatnika kończącego opodatkowanie ryczałtem. Sposób ustalania poszczególnych dochodów określony został w art. 28m ustawy o CIT.
Stawki ryczałtu są dwie i uzależnione od wielkości podatnika – 15% podstawy opodatkowania w przypadku małego podatnika i podatnika, którego średnie przychody nie przekraczają wartości maksymalnych przychodów małego pdatnika oraz 25% podstawy opodatkowania – dla innego podatnika niż ww. wymieniony. Stawki mogą ulec obnżeniu o 5 % – do stawek odpowiednio 10% i 20%, jeżeli poniesione zostaną nakłady inwestycyjne w odpowiedniej wysokości.
Do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego podatnik będzie obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy.
Ponadto wspólnicy/akcjonariusze zobowiązani będą do składania spółce (podatnikowi) oświadczeń o podmiotach, w których posiadają, w sposób bezpośredni lub pośredni udziały/akcje, ogół praw i obowiązków, inne prawa majątkowe związane z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Obowiązek informacyjny dotyczy powiązań w wysokości 5%. Z obowiązku informacyjnego wyłączone są te podmioty, z którymi spółka będąca podatnikiem nie realizuje transakcji, w tym z udziałem podmiotów pośredniczących.
Termin zapłaty podatku został uzależniony od przedmiotu opodatkowania (art. 28m) co do zasady jest to 20. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód będący przedmiotem opodatkowania. W przypadku zakończenia opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku netto) to termin zapłaty wyznaczony jest do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem albo w przypadku powstania dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych termin płatności podatku przypada na koniec trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym takie koszty powinny być zarachowane. W przypadku podjęcia uchwały o podziale zysku – termin płatności podatku został ustalony na dzień 20 lipca roku podatkowego.
Opcja II – rozwiązanie zakładające utworzenie specjalnego funduszu inwestycyjnego, na który odpisy będą stanowić koszty uzyskania przychodów. Odpisy te, aby mogły zostać rozliczone jako KUP muszą stanowić zysk spółki oraz równowartość środków pieniężnych faktycznie wpłaconych na wyodrębniony rachunek. Odpisy nie mogą pochodzić z pożyczki, kredytu, dotacji, subwencji, dopłat i innych form wsparcia finansowego i muszą być przeznaczone na inwestycje. Nowelizacja ustawy o CIT zakłada, że fundusze winne być wydatkowane w roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano odpisu, chyba że podatnik dokona wydatkowania środków z funduszu na cele inwestycyjne w ciągu trzech lat następujących od daty dokonania odpisu, ale też złoży informację do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o planowanych działaniach inwestycyjnych wraz z oświadczeniem odnośnie roku wydatkowania środków funduszu na inwestycje.

Znowelizowany art. 15 ustawy o CIT zakłada zapis, że kwota odpisu na fundusz stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa UE dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis, o której podatnik zobowiązany jest informować właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie i na zasadach określonych w przepisach o pomocy publicznej. Skorzystanie z opcji funduszu inwestycyjnego, w odróżnieniu od opcji I, nie będzie stanowić przeszkody w korzystaniu z innych ulg na gruncie ustawy o CIT.

Link do projektu ustawy:

http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=643

Ankieta sprawdzająca możliwość skorzystania z estońskiego CITu na stronie rządowej:

https://www.podatki.gov.pl/estonski-cit/

Pytania i odpowiedzi opublikowane przez ministerstwo:

https://www.podatki.gov.pl/cit/estonski-cit/faq-estonski-cit/