Kwarantanna pracownika

Kwarantanna – nikomu jej nie życzymy, jednakże musimy być przygotowani jak się z nią formalnie zmierzyć. Możemy wyróżnić kilka rodzajów kwarantanny:

1. Społeczna – o zachowanie tej kwarantanny poproszone zostało całe nasze społeczeństwo, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa, co sprowadza się do akcji #zostańwdomu. Podstawą funkcjonowania społecznej kwarantanny są zalecenia Ministra Zdrowia (LINK), ale w obecnym stanie przede wszystkim rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (LINK), na podstawie którego m.in. zakazano imprez masowych, ograniczono działalność kin, muzeów, restauracji, barów, wprowadzono przymusową kwarantannę po przekroczeniu polskiej granicy, wstrzymano pasażerski transport kolejowy. Rozporządzenie to jest niejako kontynuacją/rozszerzeniem stanu prawnego wynikającego z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (LINK), które z dniem 20 marca 2020 r. utraciło moc prawną. Należy także mieć na względzie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, na podstawie którego przedłużono do 10 kwietnia 2020 r. zawieszenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty,  oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia  w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, czyli wprowadzające obowiązkowe zdalne nauczanie (LINK).

Ta kwarantanna to nie choroba. Teoretycznie powinniśmy normalnie pracować. Pracodawca może jednak zadecydować, że np. poleca pracownikowi pracę zdalną, zwalnia go z obowiązku świadczenia pracy za wynagrodzeniem albo udziela zaległego urlopu wypoczynkowego.

W tym miejscu należy wskazać na świadczenie wprowadzone tzw. specustawą dot. COVID-19, a mianowicie dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Przysługuje on na czas opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły z powodu COVID-19.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy:
⇒ opiekują się dzieckiem poniżej 8. roku życia,
⇒ są objęci ubezpieczeniem chorobowym (np. pracownikom, zleceniobiorcom, przedsiębiorcom).
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Aby uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy pracownik musi złożyć odpowiednie oświadczenie pracodawcy (LINK).

2. Kwarantanna we właściwym tego słowa znaczeniu – izolacja osób zdrowych, które miały kontakt/styczność z osobami chorymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem. Podstawą jej trwania jest decyzja państwowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego, a także lekarza przyjmującego do szpitala (art. 33 ust. 1, art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (LINK).  Trwa co do zasady 14 dni, ale o jej długości decyduje lekarz.

Pracownikowi, który został poddany kwarantannie przysługuje wynagrodzenie chorobowe a następnie zasiłek chorobowy (nie dotyczy to dziecka objętego kwarantanną).
Czas, w którym ubezpieczony przebywa w kwarantannie, traktuje się jak okres niezdolności do pracy, nawet jeśli osoba w niej przebywająca nie zachoruje. Pracownik ma obowiązek dostarczyć pracodawcy decyzję inspektora sanitarnego. Decyzja może być dostarczona do pracodawcy bądź do placówki ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.

Jeśli to dziecko zostanie objęte kwarantanną – pracownikowi (rodzicowi), który sprawuje nad nim opiekę na dzieckiem objętym kwarantanną lub izolacją, przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad tym dzieckiem. Kwarantanna dziecka jest traktowana analogicznie jak choroba.

To, czy w czasie kwarantanny pracownik może wykonywać pracę zdalną nie wynika wprost z przepisów. Co do zasady w tym czasie pracownik pobiera wynagrodzenie chorobowe (lub zasiłek). Wskazywałoby to na to, że nie ma obowiązku, a nawet nie może świadczyć pracy.

Jeśli stan zdrowia pracownika pozwala na świadczenie pracy zdalnej w czasie kwarantanny, a pracodawca może zapewnić możliwość pracy zdalnej, pracodawca (wydaje się, że w porozumieniu z pracownikiem) powinien poinformować o tym inspektora sanitarnego, który wydał decyzję o kwarantannie, aby uwzględnił tę zmianę w swojej decyzji.

W takim przypadku zatrudnionemu w czasie kwarantanny będzie przysługiwało zwykłe wynagrodzenie (100 proc.), a nie chorobowe lub zasiłek chorobowy (80 proc.).

Ww. nie dotyczy osób chorych, którym jednocześnie wystawiono zwolnienie lekarskie, gdyż wówczas są niezdolne do pracy.

3. Obowiązkowa kwarantanna dla powracających – dotyczy osób, które po 14 marca 2020 r. wróciły do Polski z zagranicy. Podstawa prawna: par. 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (LINK) w zw. z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (LINK).

Kwarantannę odbywa się w swoim miejscu zamieszkania. Jeśli nie ma możliwości odbywania kwarantanny w domu, odbywa się ją we wskazanym przez służby ośrodku.

Obowiązkowa kwarantanna nie obowiązuje osób z obszarów przygranicznych, które mieszkają w Polsce, ale pracują na co dzień w kraju sąsiednim i które przekraczają granicę regularnie oraz zawodowych kierowców transportu towarowego i osobowego wykonujących swoje obowiązki.

W odróżnieniu od kwarantanny opisanej w pkt 2, osoby wracające z zagranicy są nią objęte z mocy prawa, bez formalnej decyzji inspektora sanitarnego (zgodnie z par. 3 ust 1 rozporządzenia w sprawie stanu epidemii obowiązek kwarantanny dla powracających jest równoważny z obowiązkiem wynikającym z art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Decyzji organu inspekcji sanitarnej nie wydaje się.). Pojawia się zatem pytanie, czy takie osoby są uprawnione do wynagrodzenia/zasiłku chorobowego? Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa na równi z niezdolnością do pracy jest traktowana niemożność świadczenia pracy (art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (LINK). I za taką należy uznać okres kwarantanny. Ustawa jednak wyraźnie wymaga wydania w takim wypadku decyzji przez właściwy organ. Jak zostało wyżej wskazane – decyzji organu inspekcji sanitarnej nie wydaje się. Wątpliwości te rozwiązano w ten sposób, iż:

1) Zgodnie z par. 2 ust. 5 rozporządzenia  w sprawie stanu epidemii, dane osób, które są poddane obowiązkowej kwarantannie są udostępniane organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Narodowemu Funduszowi Zdrowia, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, wojewodom, Policji i operatorowi wyznaczonemu w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2188 oraz z 2019 r. poz. 1051, 1495 i 2005).

2) Zgodnie z par. 3 ust. 2 i 3 rozporządzenia w sprawie stanu epidemii, osoba odbywająca obowiązkową kwarantannę, informuje pracodawcę o jej odbywaniu. Informację tę przekazuje się za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon. W celu wypłaty osobie odbywającej obowiązkową kwarantannę, za okres jej trwania, wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy/zasiłku chorobowego, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, lub świadczenia pieniężnego z tytułu choroby określonego w odrębnych przepisach, osoba ta, w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia obowiązkowej kwarantanny, składa pracodawcy lub podmiotowi zobowiązanemu do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny. Oświadczenie to można złożyć za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Oświadczenie zawiera:
1) dane osoby, która odbyła obowiązkową kwarantannę, o której mowa w § 2 ust. 2 pkt 2:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, jeżeli go posiada,
c) serię i numer paszportu, jeżeli był okazywany Straży Granicznej w ramach kontroli;
2) dzień rozpoczęcia odbywania obowiązkowej kwarantanny, o której mowa w § 2 ust. 2 pkt 2, i dzień jej zakończenia;
3) podpis osoby, która odbyła obowiązkową kwarantannę, o której mowa w § 2 ust. 2 pkt 2.

Oświadczenie to stanowi także dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy w okresie odbywania obowiązkowej kwarantanny. Oświadczenie to można złożyć za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

3) Płatnik składek, który nie jest obowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni, przekazuje oświadczenie, o którym mowa w pkt 2 powyżej, do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

4) Pracodawca lub podmiot zobowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby może wystąpić do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej w celu weryfikacji danych zawartych w oświadczeniu. Wystąpienie wymaga uzasadnienia.
Czy można świadczyć pracę w trakcie przymusowej kwarantanny po powrocie? Odpowiedź na to pytanie wydaje się być taka sama jak w pkt 2, z takim zastrzeżeniem, że w przypadku kwarantanny dla powracających zgodnie z par. 2 ust. 8 rozporządzenia w sprawie stanu epidemii państwowy inspektor sanitarny właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu, w których ma być obowiązkowa kwarantanna lub inny upoważniony przez Głównego Inspektora Sanitarnego państwowy inspektor sanitarny, w uzasadnionych przypadkach decyduje o skróceniu lub zwolnieniu z obowiązku jej odbycia – i w tym przepisie pracodawcy i pracownicy mogą szukać szansy na szybszy powrót pracownika do pracy bądź też przejście na pracę zdalną.

W takim przypadku zatrudnionemu w czasie kwarantanny będzie przysługiwało zwykłe wynagrodzenie (100 proc.), a nie chorobowe lub zasiłek chorobowy (80 proc.).

Powyższe zasady wynikające z rozporządzenia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie wprowadzenia stanu epidemii stosuje się także obowiązkowej kwarantanny, która rozpoczęła się
po dniu 15 marca 2020 r.

NOWOŚĆ: stworzono aplikację, która ma ułatwić kontrolowanie osób objętych kwarantanną, czy jej przestrzegają – dotyczy kwarantanny z pkt 2 i 3 (LINK). Jak to działa? System aplikacji jest połączony z bazą numerów telefonów osób, które zostały zobowiązane do przejścia kwarantanny. Osoba objęta kwarantanną będzie musiała zrobić sobie selfie i wgrać do aplikacji w terminie 20 minut od otrzymania „zadania”. Jeśli tego nie zrobi dostanie wiadomość przypominającą, a później może spodziewać się wizyty policji.