Zabezpieczenia ryzyk w międzynarodowych umowach handlowych – wprowadzenie

Uczestnictwo w międzynarodowym obrocie handlowym to działanie, które pociąga za sobą konieczność zarządzania ryzykiem na wielu płaszczyznach i wymaga rozważnego zaplanowania rozliczeń finansowych. Decyzje i ustalenia odnośnie konkretnych form rozliczeń czy doboru instrumentów zarządzania ryzykiem są podstawą do przyjęcia określonych ram dla umów z kontrahentami, bankami i innymi podmiotami uczestniczącymi w tym obrocie. Dotyczy to praktycznie każdego przedsiębiorstwa i to niezależnie od branży, aczkolwiek specyfika danej branży powoduje często naturalną selekcję dostępnych rozwiązań (np. formy płatności za pomocą akredytywy dokumentowej nie wykorzysta producent oprogramowania, gdyż dostawa jego produktów w formie elektronicznej ma zupełnie inny charakter niż przedsiębiorcy wysyłającego do Hamburga silniki okrętowe).

Co do zasady pojawiające się ryzyka można zminimalizować poprzez odpowiednie procedury zarządzania (eliminowanie i ograniczanie przyczyn ryzyka) lub metody przeciwdziałania ryzyku, jak:

1/ ponoszenie ryzyka (wkalkulowanie ryzyka w cenę oraz zapobieganie ryzyku przez tworzenie rezerwy),

2/ przeniesienie ryzyka (poprzez umowy i ubezpieczenie),

3/ kompensacja ryzyka (ryzyko tkwiące w jednej transakcji może stanowić szansę dla innej transakcji).

Ryzyka, które muszą być brane przez przedsiębiorców (a w szczególności eksporterów) pod uwagę są bardzo liczne, natomiast z perspektywy niniejszego artykułu warto wymienić następujące (i pamiętać o ich minimalizowaniu lub zabezpieczeniu poprzez odpowiednie zapisy w umowach lub zawieranie umów ubezpieczeń):

1/ ryzyko kraju ? ryzyko polityczne,

2/ zagraniczne ryzyko walutowe,

3/ transgraniczne ryzyko prawne,

4/ transgraniczne ryzko wykonania kontraktu (ryzyko produkcyjne i nieodebrania towaru, niewykonanie umowy z powodu zaistnienia ryzyka siły wyższej, ryzyko zmiany ceny i wzrostu kosztów, ryzyko zaciągniętych kredytów, ryzyko transportowe ? zwłoka w dostawie, utrata towaru lub jego uszkodzenie).